TÜRKÇE
6
ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI
DİNLEME
METİNLERİNİ İNCELEME
ŞEHRİBAN YILDIRIM
102111012
GİRİŞ
Dinleme metinlerine ders kitaplarında yer verilmediğinden dolayı
çalışmamızda öğretmen kılavuz kitabını kullandık. Türkçe Öğretim Programında
6.sınıf dinleme, okuma metinlerinde yer verilmesi gereken türler; şiir,
hikâye, anı, masal, fabl, deneme, tiyatro, mektup olarak belirtilmiştir.
Öğretmen Kılavuz Kitabında dinleme metni olarak makale, sohbet, şiir, hikâye,
masal, roman türlerine yer verilmiştir.
Her temada bir tane olmak üzere atı tema ve altı dinleme metnimiz
bulunmaktadır
6. SINIF DİNLEME METİNLERİ
1.TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ
·
Simyacı
(Sohbet)
2.TEMA ATATÜRK
·
Atatürk`ün
Türk Folkloruna Etkisi (Makale)
3.TEMA SEVGİ
·
Kuğular
(Masal)
4.TEMA DUYGULAR
·
Anne
(Şiir)
5.TEMA ZAMAN VE MEKAN
·
Momo
(Roman)
6.TEMA DOĞA VE EVREN
·
Uzay
(Hikâye)
SİMYACI (sohbet)
DİNLEME KAZANIMLARI
1.Dinleme/izleme kurallarını uygulama
2.Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
4.Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2. Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
1. Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve
kelime gruplarının anlamlarını çıkarır.
4. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu
belirler.
12. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
13. Dinlediklerinde/ izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel
yargılarını ayırt eder.
19. Dinlediklerinin/izlediklerinin başlığı /adı ile içeriği
arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.
20. Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur.
24. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla
karşılaştırır.
3. Dinlediklerini/izlediklerini değerlendirme
1. Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatım yönünden
değerlendirir.
2. Dinlediklerini/ izlediklerini içerik yönünden değerlendirir.
4. Söz varlığını zenginleştirme
1. Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle
anlamca ilişkili kelimelere örnek verir.
2. Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam farklılıklarını
dikkate alarak kullanır.
6. Dinlediklerinden/ izlediklerinden hareketle yeni öğrendiği
kelimelerden sözlük oluşturur.
5. Etkili dinleme/ izleme alışkanlığı kazanma
3. Çok yönlü iletişim araçlarındaki yayınlardan ilgi, istek
ve ihtiyaçlarına uygun olanları takip eder.
Metnin değerlendirilmesi: Metin türünün özelliklerini yansıtıyor. Bir dinleme metni için iyi bir metin. Kullanılan dil senli benli samimi bir anlatımın olması öğrencilerinin dikkatlerini metne vermelerini ve severek dinlemelerini sağlayacaktır. Metne hazırlık soruları amacına uygun. Öğrencilere dinledikleri hakkında soru sorma alışkanlığı kazandırmak,onların konu hakkında düşünmelerini; konuyu olumlu olumsuz yönleriyle değerlendirme alışkanlığı kazandırmak için eleştirel dinleme yönteminin kullanılması önerilir
ETKİNLİK
Atatürk`ün Türk Folkloruna Etkisi (Makale)
DİNLEME KAZANIMLARI
1. Dinleme/izleme kurallarını uygulama
1.Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
3.Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
3.Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2. Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
2.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4.Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini ana duygusunu belirler.
5.Dinlediklerinde/izlediklerinde yardımcı fikirler ve duyguları belirler.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
5. Etkili dinleme/izleme alışkanlığı kazanma
1.Yaşına ve seviyesine uygun sanat ve film etkinliklerine katılır.
4.Kaset, cd, film vb. kaynaklardan kişisel arşiv oluşturur.
Metnin değerlendirilmesi:
Metni okuyunca makale türünün dinleme metni olarak 6.sınıf seviyesine uygun olmadığı sonucuna vardım. Metin hem uzun hem de öğrencilerin ilgisini çekebilecek bir metin değil. Öğrencilerin dikkatle dinlemelerini sağlamak zor olacaktır. Bu eksikliği gidermek için not alarak
dinleme yöntemi kullanılmıştır. Makalenin daha kolay anlaşılması ve
hatırlanması amaçlanmıştır. Bence bu temada kullanılacak dinleme metni anı
türünde olmalıydı. Bu konuda staj hocam ile görüştüm. Öğrencilerin makale
türünde çok sıkıldıklarını, dinlemediklerini, dikkatlerini toplamada zorlandığını belirtti. Oysa anı türüne yer
verilirse kullanılan dil, anlatım tarzı vb. nedeniyle daha verimli olunacağını
düşünüyorum. Bu görüşümün haklılığını kanıtlayacak şey ise metin çalışmaları içerisinde yer verilen Atatürk'ün küçük bir anısıdır.Metni okurken sıkılan ben anıyı üç dört kez okudum. Çocukların da sıkılmadan dinleyeceklerine inanıyorum. Ayrıca bu metin 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkilendirmeye rağmen metnin ikinci temada birinci dönemde yer alması doğru değildir. Bu konuya dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorum.
ETKİNLİK
Etkinliklerde metnin konusunu, ana fikrini, yardımcı fikrini bulma metinde geçen kelimeleri bulma gibi etkinliklere yer verilmiştir. Dikkat ettiğimiz zaman görüyoruz ki dinleme metni etkinliklerinde daha çok olay örgüsünü. kahramanları, ana fikri, yardımcı fikir bulma gibi çalışmalara yer veriliyor.
Kuğular (Masal)
DİNLEME KAZANIMLARI
1. Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler.
2. Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
3. Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun zamanda söz alır.
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2.Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
1.Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının anlamlarını çıkarır.
2.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4,Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
6.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.
7.Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler.
10.Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler.
2.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4,Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
6.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.
7.Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler.
10.Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
15.Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.
16.Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.
16.Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.
19.Dinlediklerinin/izlediklerinin başlığı/adı ile içeriği arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.
20.Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur.
21.Görsel/işitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasında ilgi kurar.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
20.Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur.
21.Görsel/işitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasında ilgi kurar.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
4. Söz varlığını zenginleştirme
3.Tekerleme, sayışmaca, bilmece ve yanıltmacaları ezberler/kullanır.
3.Tekerleme, sayışmaca, bilmece ve yanıltmacaları ezberler/kullanır.
5.Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır.
Metnin değerlendirilmesi: Metinde empati kurarak dinleme yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen sınıfı beş gruba ayırıyor. Her grup bir karakteri temsil ediyor. Öğretmen öğrencileri gruplara bölme işini ve eleştiri yapmadan dinlemeleri gerektiğini metne başlamadan önce ayarlıyor. Metin bittikten sonra her gruptan bir öğrenciyi kaldırarak karakterin duygu durumunu soruyor. Bu da metni eğlenceli hale dönüştürüyor. Eleştireceğim nokta metnin çok uzun olması ve 6.sınıfa göre basit bir masal olması. Daha gerçekçi ve bu sınıf seviyesine uygun bir masala yer verilmeliydi. Aslında bana kalırsa 6. sınıftan itibaren masal türüne alternatif olarak hikâye, roman türlerine ağırlık verilmeli. Metne hazırlık kısmındaki etkinlikler öğrencinin dikkatini çekmekte başarılı.
ETKİNLİK
Yukarıdaki etkinlikte görüldüğü üzere 6. sınıf dinleme etkinliklerinde genel olarak olay örgüsü kişi, yer, zaman, mekan gibi unsurlara yer veriliyor. İlerleyen sınıflarda olay yazılarına ve bunlarla ilgili etkinliklere yer vermekten ziyade düşünce yazıları ve bunlara uygun etkinliklere yer veriliyor.
Anne (Şiir)
DİNLEME KAZANIMLARI
1.Dinleme/izleme kurallarını uygulama
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2. Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
1.Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının anlamlarını çıkarır.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler.
9.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki örtülü anlamları bulur ve keşfeder.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
14.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar.
18.Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.
22.Şiir dilinin farklılığını ayırt eder.
23.Şiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder.
25.Dinlediği/izlediği kişi, konu ya da metnin yazarı/şairi hakkında bilgi edinir.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler.
9.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki örtülü anlamları bulur ve keşfeder.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
14.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar.
18.Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.
22.Şiir dilinin farklılığını ayırt eder.
23.Şiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder.
25.Dinlediği/izlediği kişi, konu ya da metnin yazarı/şairi hakkında bilgi edinir.
3.Dinlediklerini/izlediklerini değerlendirme
3.Dinlediği/izlediği kişiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma yönünden değerlendirir.
4.Söz varlığını zenginleştirme
4.Şiir, türkü, şarkı türlerinde metinler ezberler.5.Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır.
5.Etkili dinleme/izleme alışkanlığı kazanma
2.Şiir, hikâye, masal dinletilerine katılır.
Metnin değerlendirilmesi: Dinleme metni olarak şiire
yer verilmesi doğru bir seçim. Öğrencilerin dikkatle dinleyeceklerini
düşünüyorum. Derse hazırlık kısmında yapılması istenen şeylerin pek gerçekçi
olmadığını düşünüyorum. Doğudaki herhangi bir okulda çocukların bir şiir yazıp buna
uygun fon müziği seçip teyp, kasetçalar, cd, dvd, hazılamalarının pek mümkün
olmadığını düşünüyorum.
Arif Nihat Asya gibi önemli bir şairimizin şiirine yer verilmesi doğrudur. Öğrencilere şiir dilinin ve düz yazı dilinin farklılığını
göstemek için Can Yücel 'in Bağlanmayacaksın şiiri önce düz yazı olarak
bir öğrenciye okutuluyor. Diğer öğrenciler de dinliyor. Daha sonra bu şiir
mısralar şeklinde başka bir öğrenciye okutuluyor. Dinleyen öğrencilere iki okuma
arasındaki farklar, ilk okuma ile ikinci okumada onlarda ne gibi duygular
uyandığı soruluyor. Şiir dilinin güzelliğini farkedilmesi açısından güzel bir
dinleme çalışması olduğunu düşünüyorum. Seçici dinleme yöntemine yer veriliyor.
ETKİNLİK
Arif Nihat Asya gibi önemli bir şairimizin şiirine yer verilmesi doğrudur. Öğrencilere şiir dilinin ve düz yazı dilinin farklılığını göstemek için Can Yücel 'in Bağlanmayacaksın şiiri önce düz yazı olarak bir öğrenciye okutuluyor. Diğer öğrenciler de dinliyor. Daha sonra bu şiir mısralar şeklinde başka bir öğrenciye okutuluyor. Dinleyen öğrencilere iki okuma arasındaki farklar, ilk okuma ile ikinci okumada onlarda ne gibi duygular uyandığı soruluyor. Şiir dilinin güzelliğini farkedilmesi açısından güzel bir dinleme çalışması olduğunu düşünüyorum. Seçici dinleme yöntemine yer veriliyor.
Etkinlikler kısmında şevkat kelimesinin baş harfleriyle akrostiş yöntemiyle şiir yazma ve Arif Nihat Asya'nın hayatı, eserleri hakkında bir çalışma var. Çocukların şairlerimizi tanıması açısından güzel bir etkinlik. Ayrıca öğrenciye şiir yazdırılması, öğrencilerin kendi şiirlerini diğer arkadaşlarına okutması onların yaratıcılıklarını ve öz güvenlerini geliştirecektir.
Her dinleme metni için okuma, konuşma, yazma, dinleme ve dil bilgisi becerilerine uygun farklı etkinlikler bulunuyor. Etkinliklerin becerilere uygun olarak hazırlandığını düşünüyorum. Hem eğlenip hem öğrenebilirler.
Momo (Roman)
DİNLEME KAZANIMLARI
1.Dinleme/izleme kurallarını uygulama
1. Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler.
2. Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2.Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
1. Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler.
2. Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2.Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
6.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.
8.Dinlediklerinde/izlediklerinde amaç sonuç ilişkilerini belirler.
8.Dinlediklerinde/izlediklerinde amaç sonuç ilişkilerini belirler.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
15.Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.
16.Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.
16.Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.
17. İpuçlarundan hareketle dinlediklerine/izlediklerine yönelik tahminlerde bulunur.
18. Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
18. Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
Metnin değerlendirilmesi: Dinleme metni için uygun bir seçim. Kullanılan dil anlaşılır metin zevkli bir metin öğrencilerin ilgisini çekecek dikkatlerini dağıtmadan dinleyecekleri bir metin. Taşıdığı bu özelliklerden dolayı iyi bir dinleme metni olduğunu düşünüyorum. Kendim de okurken zevkle okudum. Staj hocam da bana öğrencilerin bu metni zevkle dinlediklerini, dikkatlerini metne vermekte güçlük cekmediklerini söyledi. Tüm dinleme metinlerimizde olduğu gibi bu metni de ses kaydı şeklinde öğrencilere dinletebiliriz. Öğretmen Kılavuz Kitabında bu konuyla ilgili gerekli açıklamalar bulunuyor. Ben metinlerin sürekli öğretmen tarafından okunmasından ziyade öğrencilere kayıttan dinletilmesi taraftarıyım. Bu yöntemle öğrencilerin metne daha fazla ilgi göstereceğini düşünüyorum. Tabii imkanların kısıtlı olduğu bölgelerde görev yapan bir öğretmen metni kendisi okuyacaktır.
ETKİNLİK
Bu etkinliği beğendim. Zamanla ilgili deyimlerin öğrenci tarafından kullanılması, öğrencilerin bu deyimleri kullanarak cümle oluşturması deyimlerimizin unutulmaması ve günlük hayatta öğrenciler tarafından kullanımının sağlanması açısından güzel bir çalışma.
Uzay (Hikâye)
1.Dinleme/izleme kurallarını uygulama
2. Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
3. Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun zamanda söz alır.
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2.Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
DİNLEME KAZANIMLARI
2. Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler.
3. Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun zamanda söz alır.
4. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır.
2.Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
1.Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının anlamlarını çıkarır.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4.Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
5.Dinlediklerindeki/zlediklerindeki yardımcı fikir ve duyguları belirler.
6.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.
7.Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler.
11.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorular oluşturur.
3.Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.
4.Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
5.Dinlediklerindeki/zlediklerindeki yardımcı fikir ve duyguları belirler.
6.Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.
7.Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler.
11.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorular oluşturur.
12.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
13.Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel yargıları ayırt eder.
13.Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel yargıları ayırt eder.
16.Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.
19.Dinlediklerinin/izlediklerinin başlığı/adı ile içeriği arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.
20.Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
20.Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur.
24.Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.
4. Söz varlığını zenginleştirme
5.Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır.
Metnin değerlendirilmesi: Disiplinler arası bir anlayışla yazılmış. İçerisinde uzay hakkında gezegenler hakkında bilgiler bulunuyor. İncelediğim metinler içerisinde en beğenmediğim metindi. Hikâye tarzında yazılmış, metnin bir kısmında şiir geçiyor ancak bunlar metnin sıkıcılığını gidermeye yetmemiş. Daha fantastik hikâye tarzında yazılmalıydı. Bu metni okurken ben sıkıldım, öğrencinin dinlerken sıkılmaması mümkün değil. Metni dinlediğimiz zaman bir anda kendimizi fen ve teknoloji dersinde hissedebiliriz. Böyle bir metnin özellikle de dinleme metni olarak tercih edilmesi çok yanlış. Zaten öğrencilerin önünde görsel bir materyal olmayacak. Dinleme becerisini kazandırmak çok zor iken böyle bir metinle daha da zor olacaktır. Metnin 6. sınıf öğrencisine hitap ettiği (bir dinleme metni olduğu) göz önüne alınarak kurmacalığı arttırılıp düzeltilerek kullanılabilir. Metinde tahmin ederek dinleme yöntemine yer verilmiştir.
ETKİNLİK
